Zrosty pooperacyjne - jak zapobiegać

Autorem artykułu jest Elżbieta Kamińska

Miałaś niedawno operację, cesarskie cięcie lub cierpisz na endometriozę? Odczuwasz silne, tępe bóle brzucha, masz uczucie ciągnięcia? To mogą być zrosty. Badania wykazały, że zrosty pooperacyjne powstają u ponad 90 procent pacjentów, którzy przeszli zabieg chirurgiczny lub ginekologiczny. Tymczasem ich powstaniu można zapobiec.

Zrosty to nieprawidłowe połączenia pomiędzy tkankami i narządami wewnętrznymi. Powstają niemal po każdej operacji chirurgicznej. Przecięcie chirurgiczne tkanek, usunięcie fragmentu lub całego narządu czy podrażnienie otrzewnej przez jej otarcie uruchamia proces gojenia się rany - powstaje skrzep zamykający naczynia krwionośne, odtwarzają się połączenia pomiędzy tkankami, następuje też regeneracja nabłonków i powstanie blizny. Zrosty to właśnie pasma włóknistych zbliznowaceń tkanek, które powstają wewnątrz ciała. Można je znaleźć w całym organizmie pomiędzy niemal wszystkimi narządami i tkankami. Niekiedy jednak ta uszkodzona tkanka nie formuje samej tylko blizny, ale wchodzi w kontakt z innym obszarem objętym stanem zapalnym i powstaje pasmo tkanki bliznowatej - zrost - pomiędzy dwoma obszarami. W efekcie odczuwamy przewlekłe, nawracające bóle w podbrzuszu czy też w innym miejscu, gdzie doszło do nieprawidłowego zrośnięcia tkanek.

Zrosty w przebiegu pooperacyjnym mogą prowadzić do poważnych powikłań w postaci:
- niedrożności jelit - jest to najpoważniejsze powikłanie, które najczęściej wymaga leczenia operacyjnego (powtórnej operacji), uwolnienia zrostów i przywrócenia drożności przewodu pokarmowego
- dysfunkcji przewodu pokarmowego związanej ze zwężeniem jelita, co powoduje wzdęcia i dolegliwości bólowe
- niepłodności - zrosty zlokalizowane w miednicy małej i wewnątrz narządu rodnego (np. po cięciu cesarskim).
- zespołów bólowych

Nie wszystkie zrosty powodują dolegliwości w obrębie jamy brzusznej. Przykładowo zrosty pokrywające jajniki powodują dolegliwości bólowe, a zaburzenia związane są ze zmianami objętości funkcjonującego jajnika. Objawy związane z powstawaniem zrostów po zabiegach mogą się pojawić nawet 10 lat po operacji. Zrosty powodują niepłodność poprzez zmianę stosunków anatomicznych pomiędzy jajowodami i jajnikami, pokrywając powierzchnie jajników uniemożliwiają prawidłową owulację.

Największym odsetkiem ryzyka powstania zrostów pooperacyjnych charakteryzują się zabiegi wykonywanie na jajnikach i jajowodach, usunięcie torbieli jajników, ciąży pozamacicznej, zrostów okołoprzydatkowych, usunięcie mięśniaków oraz operacji wykonywanych w trakcie toczącego się stanu zapalnego w miednicy mniejszej. Ryzyko istnieje także w różnego rodzaju histerektomiach (usunięcie macicy) oraz przy operacjach sterylizacji jajowodów i cesarskiego cięcia. Ta ostatnia, często traktowana przez kobiety jako zwykły zabieg mający uchronić przed wielogodzinnym bolesnym porodem, jest w rzeczywistości operacją chirurgiczną. Dlatego zakwalifikowanie ciężarnej lub rodzącej do cięcia cesarskiego powinno być poprzedzone przedstawieniem jej wszystkich za i przeciw. Patologiczne zrosty, często powstające po takiej operacji, mogą być później przyczyną dyskomfortu życia codziennego, ale też komplikacji przy kolejnym cesarskim cięciu.

Zrosty różnią się postacią - od cienkich i prawie przezroczystych do grubych, gęstych i nieprzezroczystych. U kobiet z endometriozą mogą one przytwierdzać jajnik do bocznej ściany miednicy lub rozciągać się między pęcherzem moczowym a macicą. Endometrioza może wywoływać miejscowe stany zapalne, które są kluczowym czynnikiem powstawania zrostów. W niektórych przypadkach, zrosty mogą rozwinąć się do tego stopnia, że powodują zjawisko tak zwanego „unieruchomienia" macicy.

Zrostom i komplikacjom, jakie powstają w ich wyniku można jednak zapobiec. Na rynku pojawiły się preparaty zapobiegające powstawaniu zrostów pooperacyjnych, np. Hyalobarrier Gel. To kwas hialuronowy w postaci gęstego, lepkiego żelu. Kwas hialuronowy to jeden z głównych składników ludzkiej tkanki łącznej oraz nabłonkowej i międzybłonkowej. Dzięki wysokiej lepkości żel idealnie przylega do powierzchni tkanek i ścian jamy brzusznej, tworząc barierę oddzielającą tkanki podczas fazy regeneracji po zabiegu chirurgicznym.

Jest wskazany do zapobiegania tworzeniu się zrostów pooperacyjnych lub do zmniejszania ich liczby i ciężkości po zabiegach operacyjnych w obrębie jamy brzusznej i miednicy. Pozostaje w miejscu aplikacji 7 dni, dając w tym czasie maksimum ochrony przeciwzrostowej w czasie krytycznym, kiedy może dojść do ich powstania, czyli w ciągu 3-5 dni. Żel jest całkowicie wchłaniany i degradowany naturalną drogą w ciągu 4 tygodni po zastosowaniu.

Hyalobarrier Gel uzyskał pozytywną opinię oraz rekomendację Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego jako preparat o wysokim bezpieczeństwie stosowania i najlepiej udokumentowanej skuteczności zapobiegania powstawaniu zrostów.

Profilaktyka powstawania zrostów jest zalecana kobietom w wieku reprodukcyjnym, które planują jeszcze posiadanie potomstwa. Do zabiegów szczególnego ryzyka powstawania zrostów należą:

- zabiegi usuwania torbieli
- zabiegi dotyczące usuwania endometriozy
- zabiegi przeprowadzane na jajowodach
- usuwanie mięśniaków, szczególnie na ścianie tylnej
- adhezjoliza wcześniej powstałych zrostów
- operacje histeroskopowe u kobiet planujących posiadanie potomstwa

Zastosowanie żelu zapobiegającego powstawaniu jest wskazane także u pacjentek, u których w kolejnej laparotomii stwierdzono trudności z otwarciem powłok i dostępem do pola operacyjnego. Może to ułatwić kolejne operacje u takich kobiet.

Warto przed planowaną operacją, po konsultacji z lekarzem, zaopatrzyć się w preparat, aby uniknąć ryzyka wystąpienia zrostów pooperacyjnych.

---

RECTUS PR

Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl